નીતિશ કુમાર ફરી એનડીએ સાથે જોડાશે ?

નીતિશ કુમાર ફરી એનડીએ સાથે જોડાશે ?

બિહારમાં હાલ રાજકારણમાં ઉથલપાથલ સર્જાઇ છે. બિહારના રાજકારણમાં ફરી એકવાર હલચલ મચી ગઈ છે. આ હલચલનું કારણ નીતીશ કુમાર છે, જેઓ ફરી એનડીએમાં પાછા ફરવાની ચર્ચા છે. નીતીશ કુમાર લગભગ દોઢ વર્ષ પહેલા એનડીએ છોડીને મહાગઠબંધનમાં જોડાયા હતા. પરંતુ તેમને ફરીથી મહાગઠબંધનમાં જોડાવામાં રસ નથી, તેથી તેઓ પક્ષ બદલવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે.

બિહાર વિશે એક વાત કહેવામાં આવે છે કે, જ્યાં સુધી કોઈ પાર્ટી બીજી પાર્ટી સાથે મળીને નહીં આવે ત્યાં સુધી સરકાર બનાવવી મુશ્કેલ છે. આ જ કારણ છે કે, નીતીશ માટે લાલુ પ્રસાદ યાદવની આરજેડી અને બીજેપીના નેતૃત્વવાળા એનડીએ બંને તરફથી દરવાજા ખુલ્લા છે. જો કે, હવે સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ ઊભો થયો છે કે નીતિશ દોઢ વર્ષ પહેલા 2022માં NDAથી કેમ અલગ થઈ ગયા હતા અને હવે શું થયું કે તેઓ ફરીથી તેમાં જઈ રહ્યા છે?

NDAથી અલગ થવાનું કારણ શું હતું?

વાસ્તવમાં, 2022માં એનડીએથી અલગ થવાનું કારણ એ હતું કે બિહારમાં જેડીયુને લાગવા લાગ્યું કે ભાજપ હવે ‘મોટા ભાઈ’ની ભૂમિકામાં આવી રહ્યું છે. બિહારમાં ભાજપના વધતા પ્રભાવથી નીતિશ કુમાર ખૂબ જ નારાજ હતા. 2015માં 71 બેઠકો જીતનારી JDU 2020ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ઘટીને 43 બેઠકો પર આવી ગઈ. બીજી તરફ 2015માં 53 બેઠકો મેળવનાર ભાજપને 2020માં વધારો મળ્યો અને 74 બેઠકો જીતી. તેમનાથી 75 સીટો સાથે આરજેડી આગળ છે.

તેમના નજીકના લોકોમાં, નીતિશે કહેવાનું શરૂ કર્યું કે જેડીયુની બેઠકો ઘટી છે કારણ કે ભાજપે લોક જનશક્તિ પાર્ટી (એલજેપી)ના નેતા ચિરાગ પાસવાનને લગભગ તે તમામ બેઠકો પર તેના ઉમેદવારો ઉભા કરવા કહ્યું હતું જ્યાં જેડીયુ ચૂંટણી લડે છે. તેમનું માનવું હતું કે જેડીયુના ઉમેદવારોને હરાવવા માટે એલજેપીએ ભાજપના પ્રોક્સી તરીકે કામ કર્યું હતું. 2020માં ભલે LJPને માત્ર એક જ સીટ મળી હોય, પરંતુ નીતીશની વોટ બેંકમાં ચોક્કસપણે ખાડો હતો.

એટલું જ નહીં, 2020માં 43 બેઠકો હોવા છતાં નીતિશ બિહારના મુખ્યમંત્રી બન્યા. પરંતુ તેઓ ડેપ્યુટી સીએમ રેણુ દેવી અને તારકિશોર પ્રસાદથી ખુશ ન હતા. બીજેપી નેતા સુશીલ કુમાર મોદી 13 વર્ષ સુધી નીતિશ સરકારમાં ડેપ્યુટી સીએમ રહ્યા. નીતીશ ઈચ્છતા હતા કે, સુશીલ મોદીની જેમ આ બે લોકો સાથે તેમનો તાલમેલ હોવો જોઈએ, જે શક્ય ન બન્યું. જેડીયુને લાગ્યું કે ભાજપ, પાર્ટીના તત્કાલિન નેતા આરસીપીસી સિંહ સાથે મળીને તેને તોડવાનું કામ કરી રહી છે.

NDAમાં પાછા ફરવા નીતીશ કેમ બેતાબ છે?

જેડીયુના આંતરિક સૂત્રોનું કહેવું છે કે નીતીશ મહાગઠબંધન (કોંગ્રેસ, આરજેડી, જેડીયુ અને ડાબેરી પક્ષોનું ગઠબંધન) અને વિપક્ષના ઈન્ડિયા એલાયન્સથી નાખુશ જણાય છે. જો કે તેનું મુખ્ય કારણ નીતિશ કુમાર વર્તમાન રાજકીય વ્યવસ્થામાં અસ્વસ્થતા અનુભવતા હોવાનું કહેવાય છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જેડીયુના ઓછામાં ઓછા સાત સાંસદો લોકસભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપના સંપર્કમાં છે.

એનડીએના સામાજિક જોડાણને કારણે આ સાંસદો 2019માં જીત્યા હતા. હવે આ જેડીયુ નેતાઓને લાગે છે કે, આરજેડી, કોંગ્રેસ અને ડાબેરી પક્ષો સાથે ગઠબંધનમાં આવા પરિણામો પ્રાપ્ત થશે નહીં. તેમજ પૂર્વ પાર્ટી ચીફ રાજીવ રંજન સિંહ સિવાય જેડીયુના મોટા ભાગના વરિષ્ઠ નેતાઓ ભાજપ સાથે ગઠબંધનની તરફેણમાં છે. નીતિશને લાગે છે કે જો તેઓ હવે પગલાં નહીં લે તો પાર્ટી તૂટી શકે છે.

જેડીયુએ 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં 17માંથી 16 બેઠકો જીતી હતી. સર્વે બતાવી રહ્યા છે કે જેડીયુને આ વખતે એવા પરિણામો મળવાના નથી. નીતિશને લાગે છે કે જો તેણે વધુ સીટો જીતવી હોય તો પક્ષ બદલવો પડશે. તેઓ સારી રીતે જાણે છે કે અયોધ્યામાં રામ મંદિરના ઉદ્ઘાટન, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની લોકપ્રિયતા અને તેમની સરકારની કલ્યાણકારી યોજનાઓના કારણે 2024માં ભાજપ જીતી શકે છે.

નીતિશ કેટલી વખત મુખ્યમંત્રી રહ્યા છે?

નીતીશ કુમાર માર્ચ 2000માં પહેલીવાર બિહારના મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. ભાજપની મદદથી તેમણે પોતાની સરકાર બનાવી, પરંતુ તે માત્ર 7 દિવસ જ ચાલી. નીતીશની સરકાર 3 માર્ચે બની હતી અને 7 માર્ચે પડી હતી. નવેમ્બર 2005માં નીતિશ કુમાર બીજી વખત મુખ્યમંત્રી પદે પહોંચ્યા. આ વખતે પણ ભાજપે તેમને મદદ કરી હતી. નીતિશ કુમારે પણ 2005 થી 2010 સુધી મુખ્યમંત્રી તરીકેનો કાર્યકાળ પૂરો કર્યો.

બીજેપીની મદદથી ફરી એકવાર નીતિશ કુમારે 26 નવેમ્બર 2010થી 19 મે 2014 સુધી લગભગ સાડા ત્રણ વર્ષ સુધી ત્રીજી વખત મુખ્યમંત્રી પદ સંભાળ્યું. ત્યારબાદ ચોથી વખત સીએમ બનવા માટે, નીતિશ આરજેડી સાથે ગયા અને 22 ફેબ્રુઆરી, 2015 થી 19 નવેમ્બર, 2015 સુધી સીએમ રહ્યા. પાંચમી વખત તેઓ RJDની મદદથી 20 નવેમ્બર 2015 થી 26 જુલાઈ 2017 સુધી મુખ્યમંત્રી રહ્યા.

નીતિશ 2017માં NDAમાં પાછા ફર્યા અને ભાજપની મદદથી છઠ્ઠી વખત મુખ્યમંત્રી બન્યા. આ વખતે તેમનો કાર્યકાળ 27 જુલાઈ 2017 થી 12 નવેમ્બર 2020 સુધીનો હતો. 2020માં વિધાનસભા ચૂંટણી જીત્યા બાદ નીતિશ સાતમી વખત સીએમ બન્યા. તેમનો કાર્યકાળ 16 નવેમ્બર, 2020 થી 9 ઓગસ્ટ, 2022 સુધી ચાલ્યો હતો. પછી નીતિશે પક્ષ બદલ્યો અને મહાગઠબંધનમાં જોડાયા અને આઠમી વખત મુખ્યમંત્રી તરીકે શપથ લીધા. તેઓ 10 ઓગસ્ટ, 2022 થી અત્યાર સુધી મુખ્યમંત્રી છે